کم کاری تیروئید در بارداری، چه خطراتی دارد؟

با توجه به تاثیراتی که این بیماری بر سلامت شما و فرزندتان می گذارد، خوب است پیش از اقدام به بارداری آزمایش تشخیصی تیروئید بدهید.

دکتر مریم تقوی صفا، متخصص زنان و زایمان: کم کاری تیروئید بیماری است که ممکن است مدت ها قبل از بارداری گرفتار آن شده باشید. این بیماری ممکن است در اثر برخی جراحی هایی که قسمتی از غده تیروئید را بر می دارند، ایجاد شود یا اصلا مادرزادی باشد.
کم کاری تیروئید معمولا بعد از یک آزمایش عمومی خون که به قصد تشخیص مشکل دیگری از شما گرفته شده یا با دیدن علائم ظاهری، توسط پزشک تشخیص داده می شود. 

متخصصان به طور الزامی از مراجعان نمی خواهند قبل از باردار شدن آزمایش غربالگری تیروئید بدهند، اما با توجه به تاثیراتی که این بیماری بر سلامت شما و فرزندتان می گذارد، خوب است پیش از اقدام به بارداری آزمایش تشخیصی تیروئید بدهید، تا با خیال آسوده وارد این مرحله مهم از زندگی تان شوید. در آزمایش خون باید دو فاکتور TSH(هورمون محرک غده تیروئید) و T4 (هورمون تیروکسین) اندازه گیری شوند.
خطرات کم کاری تیروئید برای مادر و جنین: در منابع علمی گفته شده در هر ۲ مورد از هزار مورد بارداری، علائم بالینی کم کاری تیروئید روند بارداری را دچار مشکل کرده است. 
بزرگ ترین خطر کم کاری تیروئید به تاخیر انداختن رشد کودک و کند ذهنی او بعد از تولد است. این مسئله به خصوص در فرزند مادرانی که کمبود ید دارند، بیشتر است. بد نیست بدانید ید در ساخت هورمون های تیروئیدی نقش بسیار مهمی دارد.
بنابراین اگر کم کاری تیروئید مادر باردار درمان نشود اثرات سوئی در طولانی مدت بر مادر و فرزند خواهد گذاشت.
برخی موارد کم کاری تیروئید سبب ناباروری خانم هم می شود. پاره شدن جفت، تولد نوزاد نارس و مرده از دیگر عوارض کم کاری تیروئید برای خانم هاست.
 البته باید یادآور شد اگر کم کاری تیروئید قبل از بارداری تشخیص داده شود، می توانید با درمان هایی که از پزشک متخصص غدد می گیرید، خطرات ذکر شده ناشی از کم کاری تیروئید در بارداری را به نحو چشم گیری کاهش دهید.
اثر هورمون های تیروئید بر جنین: جنین در دوران بارداری تا زمانی که غده تیروئیدش عملکرد را شروع کند، از نظر هورمون تیروئیدی کاملا وابسته به مادرش است. این اتفاق زود تر از هفته ۱۲ بارداری رخ نمی دهد. بنابراین کم کاری تیروئید مادر در ۳ ماهه اول بارداری می تواند اثر سو خود را بر سلامت جنین بگذارد. 
اکثر مادران بعد از گذشت مدت زیادی از این 3 ماهه، از بارداری خود مطلع می شوند. بنابراین مادران قبل از اقدام به بارداری باید برای تشخیص و درمان وضعیت تیروئید خود مراحل لازم را طی کنند.
درمان کم کاری تیروئید در بارداری: اگر تیروئید شما کم کار است و پزشک غدد اجازه بارداری را به شما داده، بهتر است هر ۴تا ۶ هفته یک بار برای سنجش وضعیت تیروئید خود آزمایش بدهید.

درمان کم کاری تیروئید در دوران بارداری معمولا آسان است. در بیشتر موارد پزشک برای جبران کمبود هورمونی به بیمارش فرم های مصنوعی T4 را می دهد. دوز این دارو طوری تنظیم می شود که سطح هورمون مورد نظر در خون ثابت بماند، اما بهتر است در این دوران آزمایش سنجش هورمون تیروئیدی ( TSH) هم انجام شود.

مهمترین مطالب در این باره

اثر هورمون های تیروئید بر جنین:
جنین در دوران بارداری تا زمانی که غده تیروئیدش عملکرد را شروع کند، از نظر هورمون تیروئیدی کاملا وابسته به مادرش است. این اتفاق زود تر از هفته ۱۲ بارداری رخ نمی دهد.
بنابراین کم کاری تیروئید مادر در ۳ ماهه اول بارداری می تواند اثر سو خود را بر سلامت جنین بگذارد. اکثر مادران بعد از گذشت مدت زیادی از این 3 ماهه، از بارداری خود مطلع می شوند. بنابراین مادران قبل از اقدام به بارداری باید برای تشخیص و درمان وضعیت تیروئید خود مراحل لازم را طی کنند.

مشکلات ناشی از کم کاری تیروئید در بارداری:
- سقط جنین
- زایمان زودرس
- مسمومیت بارداری
- فشار خون ناشی از بارداری
- اختلالات رشد در کودک
- عوارضی مانند کاهش آهن بدن و افزایش فشار خون
- آسیب های مغزی در کودک مانند معلولیت های شناختی
متخصص غدد علاوه بر تجویز دارو، به فرد باردار توصیه می کند که هر شش هفته یک بار آزمایش تیروئید بدهد تا میزان هورمون تیروئید در خون مشخص شود

علایم شایع کم کاری تیروئید در بارداری:
- خستگی زیاد در بارداری
- فقدان توجه کافی
- افزایش وزن غیر عادی
- اختلالات خواب خانم باردار
- درد مفاصل
- ضعف عضلانی
- نفخ و احتباس آب در بدن
- افتادگی پلک
- پف و ورم صورت
- یبوست
- خشکی پوست
- کاهش نبض
- انقباض های عضلانی
- گیجی
- صدای خشن
تمام علایم ذکر شده در همه افراد وجود ندارد و افراد مختلف متناسب با وضعیت خود، به برخی از این علایم مبتلا می شوند. 

علت کم‌کاری تیروئید در بارداری
در دوران بارداری کم کاری تیروئید، معمولاً توسط بیماری هاشیموتو ایجاد می‌شود. از هر 1000 بارداری سه تا پنج نفر به کم‌کاری تیروئید می بتلا می‌شوند. بیماری هاشیموتو شکلی از التهاب مزمن غده تیروئید است. ممکن است کم‌کاری تیروئید در هنگام بارداری بروز نماید یا احتمال دارد فرد قبل از بارداری، در اثر تخریب غده تیروئید، جراحی و یا درمان پرکاری به کم‌کاری مبتلا شده باشد.

تشخیص کم‌کاری تیروئید در بارداری
مانند پرکاری تیروئید، کم‌کاری تیروئید نیز از طریق بررسی دقیق علائم بیمار و اندازه گیری سطح TSH و T4 تشخیص داده می‌شود. به طور کلی سطح بالایی از TSH و سطح پایین T4 آزاد نشان دهنده کم‌کاری تیروئید، می‌باشد. به دلیل تغییرات طبیعی هورمون‌ها در دوران بارداری، نتایج ازمایش و عملکرد تیروئید باید با احتیاط تفسیر شوند. همچنین آزمایش هورمون‌های تیروئید می‌تواند کم‌کاری تیروئید تحت بالینی را نیز مشخص کند. این نوع کم‌کاری شکل خفیفی از کم‌کاری تیروئید است که علائم آشکاری ندارد. کم‌کاری تیروئید تحت بالینی در 2 تا 3 درصد از بارداری‌ها رخ می‌دهد. در آزمایش این نوع کم‌کاری میزان   TSH افزایش یافته ولی سطح T4 آزاد طبیعی خواهد بود.

درمان کم‌کاری تیروئید در بارداری
کم‌کاری تیروئید با هورمون مصنوعی تیروئید به نام تیروکسین درمان می‌شود، دارویی که مشابه هورمون T4 است. زنانی که از قبل مبتلا به کم‌کاری تیروئید هستند، باید دوز پیش از بارداری خود را افزایش دهند تا عملکرد طبیعی غده تیروئید آن‌ها حفظ گردد. عملکرد تیروئید در دوران بارداری باید هر 6 تا 8 هفته بررسی شود. اگر مادر دچار کم‌کاری تیروئید باشد، مصرف تیروکسین مصنوعی بی ضرر و برای سلامتی جنین ضروری می‌باشد.

رژیم غذایی مناسب برای کم‌کاری و پرکاری تیروئید در دوران بارداری
متخصصین توصیه می‌کنند زنان باردار رژیم غذایی متعادلی داشته باشند همچنین برای بهبود عملکرد تیروئیدشان می‌توانند از مولتی ویتامین‌های دوره بارداری و مکمل‌های معدنی شامل ید استفاده کنند. ضمن اینکه مراجعه به متخصص برای دریافت یک برنامه رژیم غذایی کم‌ کاری تیروئید نیز مفید می‌باشد.

مکمل‌های طبیعی
از آنجا که تیروئید برای ساختن هورمون‌های خود از ید استفاده می‌کند، ید ماده معدنی مهمی برای یک مادر باردار محسوب می‌شود. در طول بارداری، کودک از ید موجود در رژیم غذایی مادر استفاده می‌کند.
در زمان بارداری، زنان نیازمند  مصرف حدود 250 میکروگرم ید در روز هستند. بااین‌حال، ممکن است افراد مبتلا به بیماری‌های خود ایمنی تیروئید با مصرف ید دچار عوارض جانبی شوند. مصرف قطره ید و یا خوردن غذاهای حاوی مقادیر زیادی از ید مانند جلبک دریایی، جلبک دالس یا جلبک کلپ، باعث بدترشدن پرکاری و کم‌کاری تیروئید می‌شود. اطلاعات خوبی در مورد ید به دست آمده است و برای استفاده مناسب از مکمل ید افراد باید با پزشکشان مشورت نمایند.

مطالب بیشتر در کانال و اینستاگرام گروه پاتوبیولوژی آج

• کانال تلگرام : aj_lab_group@
• صفحه اینستاگرام : aj_lab_group